NT 4.0 Kurulumu.

[Damat]

WINDOWS NT 4.0
Bilindigi gibi yeni bir isletim sistemi hakkinda her yazilan kitapta, yeni bir cag acildigi belirtilir.Sikca rastladigimiz bu gibi ifadelerin,komikligi bir yana aslinda cok da abartili olmadigini görürüz.Burada genellikle göz ardi edilen niteleme, caglarin artik eskisinden farkli olduklaridir.
Hic süphesiz isteninilse bu konuda bir kac cilt kitap yazmak mümkündür ama biz burada özetleyecegiz.Yani kaba taslak olarak anlatmaya calisacagiz.
WINDOWS NT 4.0 Isletim sistemi 1993´ten bu yana ag isletim sistemleri icinde belirleyici olmayi vadetmistir. WINDOWS NT her yeni sürümleri icinde ciddi manada yeniliklerle gelmistir.Ancak bir lider olamamisti.Ama WINDOWS NT 4.0´le ciddi manada yenilikler gelmistir.Teknolojik mekanizmanin tümü,daha önce oldugundan cok daha kolay bir sekilde denetlenebilmektedir.
WINDOWS NT agi genellikle istemci/sunucu mimarisi olarak adlandirilan merkezilesmis bir ag isletim sistemini kullanir.
WINDOWS NT dosya sistemi daha önceden calismis olabileceginiz file allocation table(FAT) yada VFAT sistemlerinden oldukca farklidir ve bi rag ortamina cok daha iyi uyum saglar. WINDOWS NT öncekilerden olmayan cesitli özelliklere sahip olmasinin yani sira windows 98 de olan bazi özellikleride icermektedir.
WINDOWS NT´de bulunan Microsoft point-to-point tunneling protocol , uzaktaki kullanicilarin internet üzerinden aglarina güven erisimlerini saglayan yeni bir teknolojidir.Boot iletisi iceren gelismis TCP/IP özellilklerini de bulabilirsiniz.Bir diger yeni özellik ise,DHCP(Dynamic host configuration protocol) ve BOOTP´nin dolastirilmasini gelistiren DHCP relay agent´tir.
Bilindigi gibi her proje planlamayla baslar.Baslamadan once neyi kesin ve net yapacaginizi belirtmeseniz cok hata olacak ve yitirilen bir sürü zaman olacaktir.Bunun icin kabloyu makineye baglamadan once herseyi dusunerek yapmak gerekir.Windows nt serverin temel etki alani bir veritabanini paylasan ve ortak bir güvenlik politikasi olan bilgisayarlar grubudur.Etki alani, yedek etki alani denetcisi olarak islev gören en az bir bilgisayar ve en az bir is istasyonu icerir.Ek is istasyonlari olabilecegi gibi, ek yedek etki alani denetcileri ve sunucularolabilir.Windows NT server agindaki bir sunucu, Windows NT serveri calistiran ancak etki alani denetcisi olmayan bir bilgisayardir.

WINDOWS NT ETKI ALANI MODELLERI
Windows NT serverin dört etki alani güven iliskisi modeli vardir.
1-TEK ETKI ALANI MODELI:Tüm sunucu ve istemcilerin tek bir etki alaninda oldugu, en basit etki alani modelidir.Yerel ve genel gruplar aynidir ve tüm sunuculari yönetebilirler.
Avantajlari:Sadece bir kez tanimlanan yerel gruplar ve basit bir yönetim olmasidir.
Dejavantajlari:Sunucu sayisi artikca gözatmanin yavaslamasi performansinnin düsük olmasidir.

2-TEK TEMEL ETKI ALANI MODELI:Bölüm kaynalarinin mantiksal gruplamasiyla birlikte kullanicilarin merkezden yönetimi saglamaktadir.
Avantajlari:kullanici hesaplarinin yönetimi merkezden yapilmasi
Dejavantajlari:Merkezi hata noktasi ve gruplarin artmasiyla dogru orantili bir sekilde basarininda düsmesidir.

3-COKLU TEMEL ETKI ALANI MODELI:Kullanici sayisinin tek bir temel etki alaninda kolayca desteklenen bir rahatlik ve basarinin düzeyinin ötesine gecmesine ragmen, kullanici hesaplarini merkezden yönetmek istiyorsaniz, aginiz coklu temel etki alani yapilandirmasi icin iyi bir aday oldugunu söyleyebiliriz.
Avantajlari:Kaynaklarin bölüm düzeyinde yönetimi ve kaynaklarin mantiksal yapilandirilmasi.
Dezavantajlari:Giderek karmasiklasan güven iliskileri ve kullanici ile gruplarin tek bir yönetim noktalarinin olmayisi.

4-TAM GÜVEN ILISKILI COKLU TEMEL ETKI ALANI MODELI:Bu model örgüzlemenizin kuvvetli,merkezi bir yönetim yapisi olmasina ragmen, kaynaklarin ve kullanicilarin yönetimi dagitmayi yegliyorsaniz anlam kazanir
Avantajlari:Gereksinimler ve boyut artikca ölceklenebilmesi.Kullanici ve kaynaklarin bölüm düzeyinde denetimleri.
Dezavantajlari:Kullanici ve gruplarin tek bir yönetim noktalarin olmayisi ve diger etki alanlarinin yöneticilerine güven gerektirmesi.

DONANIM PLANLAMASI
Ag icin donanim secmek,tek bir is istasyonu icin donanim secmekten daha özenle yapilmalidir.Sunucu ve denetcilerin en iyi basarimi elde etmek icin,agdaki rolleri dusunulerek tasarlanmaliri gerekir.Kullanilacak sunucu ve denetci micosoftun uyumlu donanimlar listesinde olani secmeniz herzaman isinize daha iyi yarayacaktir.Zira bir sorun halinde microsoftu aramaniz halinde size yardimci omaya calisacaklar, aksi halde probleminizle basbasa kalirsiniz.Her zaman icin sunlari aklinizda cikarmamak menfaatiniz icabidir:
---Bir sunucu yada denetcinin tüm bilesenlerinin Microsoft windows nt 4.0 hardware compatibility listte bulunmasini gerektigini sakin aklinizda cikarmayin.
---Windows nt serveri yüklerken bir cekirdek bilgisayar grubuyla baslayin ve yavas yavas genisletin.
---Denetcilerin ve sunucularin agda kendi rollerine uygun donanimlara sahip olacagi sekilde arac gereci secin.


AG YÖNETIM MODELLERI
Ideal bir güvenlik, hem kimsenin özel bir izin olmadan hic bir seye ulasamayacagi kadar eksiksiz,hemde varligini hic kimsenin hic bir sekilde hissetmemesi kadar sefaf olmalidir.Ag yönetimi dört temel yapilandirmadan birinde organize edtmek mümkündür.
---Bir merkezden yönetim:Örgütlenme icindeki kaynaklarin, kullanicilarin ve aglarin tümünü bir kisi yada grup tarafinda yönetilir.
---Dagitilmis yönetim:Bölüm ve calisma grubu düzeyinde yönetilir.Bir agda ne kadar cok grup bulunursa o kadarda güvenlik saglamak gerekir aksi halde davetsiz misafirler tarafindan delik desik edilecektir.
---Karisik yönetim:Bölüm yada calisma grubu düzeyindeki yöneticiler kullanicilarin günlük gereksinimleri ile ilgilenirken, merkezdeki yönetici system politikalarinin kurulus capinda uygulanmasi saglar.

AG GÜVENLIGI CESITLERI
Ag güvenligini dört ana gruba bölmek mümkündür.Bunlar:
1-Fiziksel güvenlik:Hangi bilgisayar olursa olsun muhakkak ki güvende olmasi gerekir.Bir cok ag ve sunucu yönetim görevleri masaüstü is istasyonundan yapabildigi icin sunuculari ofiste tutmanin geregi yoktur.Bununla birlikte sunucularin bulundugu yerlerin kapisi kilitlenen, iyi havalandirilmis, iyi aydinlatilmis olmalidir.
2-Kullanici güvenligi:iki yönü vardir.Kullanicilarin gerek duyduklari kaynaklara erisimini kolaylastirmak.Ikincisi ise islerinini yapmalari icin gerekli olmayan kaynaklari kullanicilardan uzak tutmak gerekir.
3-Dosya güvenligi:Iki yolla yapmak mümkündür.Microsoft Windows nt´de hem klasör ve hemde dosya düzeyinde kullanici erisimini denetlemenize olanak tanir.Aslinda Windows nt´de izinler, herhangi bir dosyaya atanabilen özniteliklerin bilesimidir.Kisisel dosya öznitelikleri sunlardir:Read(R),Write(W),Execute(X),Delete(D),Ch ange permissions(P),Take ownerships(O).Ayrica, yetkilendirilmemis erisim denemelerini önleyecek sekilde hasas ve gizli dosyalari denetlemeniz gerekir.
4-Davetsize karsi güvenlik:Gercek hayatttakinin tam tersi ofisin disindakilerden ziyade icindekiler daha fazla zarar verirler.Bütün bunlara ragmende sistemi gelen davetsizlere karsi korumak icin bir kactane yol vardir.Sistemdeki parolalarin iyi secilmis olmasi gerekir ve peryodik olarak degistirilmelidir.Parolalar su özelliklere sahip olmasi gerekir.
---Oturum acma adindaki karekterlerin bir rotasyonu degildir.(Böyle bir parolayi bulmak her babayigidin isi degildir.)
---En azinda iki alfabetik ve birtanede alfabetik olmayan karekter secmek gerekir.
---Parola kullanicilarin bas harfleri yada onlarla ilgili ve herkesin bilmesi mümkün olan veriler degildir.
En iyi parolalarin bazilari söyle siralamak mümkündür.Kullanici icin derin manasi olan cümlelerin sayi rakam karisimi olmalidir.Bunun yaninda kullanicilari parolalar konusunda bilinclendirmek gerekir.Parola isteyin ancak kullanici basina parola sayisini sinirlayin aksi halde kullanicinin verdigi parololari unutmasi mümkündür.Öyle bir parola sevcmek gerekir ki hic kimsenin düsünemeyecegi ve kullanici tarafinda hic bir sekilde unutulmamalidir.

DOSYA SISTEMINI NASIL SECMEK GEREKIR
WINDOWS NT agini yüklediginizde FAT ve NTFS olmak üzere iki ag dosya sistemi secenegi vardir.Sistemi yüklerken her iki özeligi kullanabileceginiz gibi var olan özellik üzerindede yükleme yapabilirsiniz.FAT,NTFS´e göre fazla özelligi olmasina karsin genelde NTFS secilir.NTFS´in sonra kurtarabilirlik özelligi ve yerlesik güvenlik konusunda FAT´a göre tercih edilir.NTFS bir cok yönde Windows nt icin tercih ediliyor.Sebebi ise sunlardir.
---Dizinler tasinsalar bile izinlerini koruyabilirler.
---Cökme durumunda kismen olsa da kurtarabilirlik sansi vardir.
---NTFS kendi disk alanlarini sürekli gözler, eger bir hasar söz konusu ise,hasarli olan disk alanini hizmez disina birakir buradaki verileri bozulmamis olan yerlere tasir.
---Parcalanma bir NTFS bölmesi üzerinde daha az sorun yaratir, cünkü sistem herzaman, saklanmakta olan dosyayi tutmak icin yeterli büyüklükte bir sabit disk boslugunu konimlandirmayi dener.

[Damat]

AG ILETISIM KURALLARINI SECMEK(PROTOKOLLARI)
Windows nt server genis ölcüde iletisim kuralllarindan bagimsizdir.Standart kurallardan yani protokollardan herhangi birini kullanarak isini görebilir ve tüm ana iletisim kurallariyla bir kutuya girer.
---IPX/SPX: novel netware aglarinin iletisim kurali ve windows nt server icin varsayilan iletisim kurali.
---TCP/IP:Internet iletisim kurali ve genis alanli aglar icin yeglenen iletisim kuralidir.
---NetBEUI:Microsoft LAN manager aglari ve microsoft windows for worksgroups aglari tarafindan kullanilan iletisim kurali.
---AppleTalk:Macintosh bilgisayarlarin kullandigi iletisim kurali.
---SNA DLC:Ana sistem erisimi icin iletisim kurali.
Bir cogu bu saydigimiz kurallarin hemen hepsini birden kullanmak isterler.Aslinda buna hic gerek yoktur.Temel secim su iki kuralldan biri olmalidir.
TCP/IP esnek ve hizli bir ag iletisim kuralidir.Esasen internet icin yaratilan bu protokol karsilasacagimiz her tür donanim yada isletim sistemi üzerinde calisan ve yaygin hüsnü kabul gören bir iletisim kuralidir.IPX/SPX, Netware aglarinda yillardir basari ile kullanilan hizli ve esnek bir ag iletisim kuralidir.Bir yerel ag icin varsayilan iletisimkuralidir.Eger dahada ilerisini yani global aglara cikmayi düsünmiyorsaniz iyi bir secimdir.

YAZICILAR
Microsoft Windows NT sürüm 4.0, yazicilara basvururken, özel ve bazende karisik olan bazi terimleri kullanir.Herseyden önce yazdirma aygiti ve yazici ayrimini bilmek önemlidir.Yazdirma aygiti,yazdirma islemini yapan gercek makinadir.Yazici ise,microsoft terminolojisinde, uygulama ve gercek yazdirma yagiti arasindaki yazilim arabirimi anlamina gelir.Hepimizin bildigi gibi teknoloji cok pahalidir.Bundan dolayi bazi aygitlari herkesin ortak kullanimina sunmak gerekir.Bunun en güzel örnegide yazicilardir.Iyi bir yaziciyi ofiste bulunanlarin ortak kullanimina verdigimizde ofis harcamalarini düsürmüs oluruz ki buda isverenlerin hosuna gidecektir.
Windows nt cok cesitli yazicilari destekler.Bütün bilgisayarlari bir yaziciya bagladigimizda personalin yazdirma isleri mantiksal
Yazici tarafindan siraya konulur ve bu sira ile verilen yazdirma islerini yapar.Isyerinde tek bir mantiksal ayzici ve tekbir yazici olabilir.Bu en sade seklidir.Bunun yaninda birden fazla mantiksalk yazici ve tek bir yazici olabilir.Burada mantiksal yazicilar verilen yazdirma islerini daha önce verilen öncelikler siralamasiyla yapilir.Bunun yaninda coklu yazicilar olabilir bu coklu yazicilarda tek nir mantiksal yaziciya baglanmis olabilir.Tüm yazicilar ayni yazici sürücüsünü kullaniyorlarsa (yazici havuzu olarak bilinen düzenleme) tek bir mantiksal yazici, isleri ilk kullanilabilinir yaziciya gönderecektir.Yazici havuzunun avantaji, yazicilarin birbirinin yerini alabilmesi nedeniyle yöneticinin, kullanici yapilandirilmalarini etkilemeden yazicilar ekleyip kaldirabilmektedir.Dezavantajlari ise, hangi yazicinin hangi isi alacaginin hicbir sekilde kestirilememesidir.Dolayisiyla, yazicilar fiziksel olarak birbirinden uzaksa havuzun kullanilmasi dogru degildir.

YENI BIR YAZICI EKLEMEK
Yazicilarin yönetimini kolaylastirmak icin denetimlerini merkezilestirmeyi deneyin.Ancak, mümkün oldugunca, ayni ag yazicisini paylasan en az iki farkli sunucusu olmasi gerekir.Bu, kullanicilarin ayni yaziciyi gösteren iki mantiksal yazicidan olusan bir yazici havuzuna erismelerini saglar.Bu durumda herhangi bir nedenle sunuculardanbirini almak isteseniz bile yinede yazici erisimleri olacaktir.
Add Printer Wizard, sunucuya yeni bir mantiksal yazici ekleme sürecinin asamalari icin sizi yönlendirecektir.Sunucuya bir yazici eklemek icin su adimlari izleyin.
1-Starti tiklayip settingsi secin ve sonrada start menüsünde acilan alt menülerden printer´i secin.
2-Add printer wizardi baslatmak icin add printere cift tiklayin.
3-Eklemekte oldugunuz yazici, fiziksel olarak sunucuya degil aga baglanmis olsa bile,my computer secenek dügmesine tiklayip sonrada next dügnesini tiklayin.

BIR YAZICIYI PAYLASTIRMAK
Nedeni ne olursa olsun bir yaziciyi paylastirmak icin atilan adimlar aynidir.
1-Settingsi sonrada start menüsünden acilan altmenülerden printiri secin.
2-paylastirmak istediginiz yaziciyi farenin sag dügmesiyle cift tiklayin.Beliren menülerden sharingi secin.
3-Eger yazicinizda windows 95 yada windows nt´nin önceki sürümleri gibi diger isletim sistemleri tarafindan kullanilacaksa, bu isletim sistemlerine ait yazici sürücülerinin sunucuda yüklü olamsini yegleyebilirsiniz.Altermate drivers liste kutusunda desteklemek istediginiz sürücüleri secin
4-Yazici icin gerekli izinleri ayarlamak icin security sekmesine tiklayin.Burada kimin yaziciya erisimi oldugunu ve yazici kuyrugunu kimin yönettigini denetleyebilirsiniz.
5-Yazici icin güvenlik ayar degisikliklerinizi yaptiktan sonrada OK´e tiklayin.


ARABIRIMLER ARASi GEZINMEK
Herseyden önce, farenin sagindaki dügme her yerde kullanilir.Aslinda fareyi sag basmakla muhakkak bir sey olur desek sanirim yanlis olmaz.Fareyi sag tikladigimizda asagi yukari söyle bir menü cikacak.
Open
Sent to
Cut
Copy
Create shortcut
Delete
Rename
Properties



START DÜGMESI
Aslinda bütün Windowscüler bu start dügmesine asinalar.Start dügemsini tikladigimizda su menü karsimiza cikacaktir.
Programs:Fare isaretcisini programsa dogru kaydirdigimizda o andayüklenmis olan bütün programlarin listesi karsimiza cikacaktir.
Documents:Calistigimiz bütün dosyalari gösterir.
Settings:Control panel,printers ve taskbar ayarlarina erisim saglar.
Find:Oldukca kullanislidir.Makinamizda yada agda bulunan herhangi bir dosya yada file bulmaya yarar.
Help:Yardim dosyalari icermektedir.
Run:Baslatmak istedigimiz herhangi bir programi yazip tiklamamizdan sonar yazilan program adi dogru ise calisir.
Shutdown:Bilgisayari kapatmadan once önerilen farkli oturum acma vb.gibileri icerir.

KLAVYE KISA YOLLARI
Windows nt sürüm 4.0,Microsoftun önceki sürümlerinden daha faresel olsada,uygulamada klavyeden yapabileceginiz pek cok sey oldugunu göreceksiniz.Bu direct klavyeden yapabilecegimiz kisa yollar sunlardir.

F1----yardimi acar.
F2----secilen dosyanin yeniden adlandirilmasini yapar.
F3----find programi acar.
F4----arac cubugundaki acilir listeyi gösterir.
F5----etkin penceredeki görüntüyü günceller.
F6 yada tab----odagi sag gözden sol göze alir ve tersi.
F10 yada alt----odagi arac cubuguna yönlendirir.
Geri tusu----klasör hiyerarsisinde bir düzey yukari gecer.
Sag ok(?)----vurgulanmis klasörü genisletir.
Sol ok(?)----vurgulanmis klasörü daraltir.
Alt-esc----odagi acik uygulamalar arasinda dolastirir.
Alt tab----ekranin ortasinda bir pencere acar.
Alt-shift-tab----imleci ,alt-tabin zit yönünde, acik ögelere tasir.
Ctrl-esc----start menüsünü acar.
Alt-f4----gecerli uygulamayi daraltir.
Alt-ara cubugu----etkin pencerenin denetim menusunu acar.
Ara cubugu----secilen imleci degistirir.
Tab----secim imlecini bir sonraki secime tasir.
Shift –tab----secim imlecini , tabin aksi yönünde tasir.
Shift-print screen----gecerli ekrani panoya tasir.
Alt-print screen----etkin pencereyi panoya kopyalar